بررسی نقش برنامه ی درسی پنهان در سیاست گذاری های تربیتی از دیدگاه رویکرد انتقادی

چکیده : بیان موضوع : برنامه درسی پنهان به بررسی ارزشها ،تمایلات ،هنجارها ،نگرش ها و طرز تلقی هایی می پردازد که مستقل از مواد شناختی است واز طریق فرهنگ مدرسه وبه طور ضمنی به دانش آموزان منتقل می شود .از دیدگاه رویکرد انتقادی برنامه ی درسی دارای دو وجهه است الف) برنامه ی درسی عیان «رسمی» که متشکل از مهارت ها و موضوعات شناخته شده است ب) برنامه ی درسی پنهان «غیر رسمی» که در خفا ارزش ها، نگرش ها و رفتارها را شکل می بخشد. این تحقیق رویکردی است فلسفی در جهت توصیف، تبیین و تحلیل قسمتی از برنامه های درسی تحت عنوان «برنامه ی درسی پنهان از دیدگاه رویکرد انتقادی» که نقش به سزایی در فرایندهای تعلیم و تربیّت دارد.در این تحقیق محقق پرسش هایی مطرح کرده که عبارتند از : انواع مفاهیم برنامه ی درسی در سیاست گذاری های تربیتی کدامند؟ منظور از دیدگاه های مختلف برنامه ی درسی پنهان در سیاست گذاری های تربیتی چیست؟دیدگاه اندیشمندان رویکرد انتقادی نسبت به کارکرد برنامه ی درسی پنهان چیست؟نقش و کارکرد برنامه ی درسی پنهان در تقویت یا تضعیف قابلیت های تفکرهمچون اندیشه نقادی و تفکر خلاق چیست؟ هدف کلی تحقیق : مطالعه و شناخت برنامه ی درسی پنهان از دیدگاه رویکرد انتقادی و نقش آن در سیاست گذاری های تربیتی است. روش تحقیق : تحقیق حاضر از نوع تحقیقات نظری است که روش مناسب با آن روش پژوهشی کیفی «توصیفی ـ تحلیلی» می باشد. در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده، در قسمت اوّل مفهوم برنامه ی درسی و انواع آن؛ و در قسمت دوم، درباره ی نظریّه ی انتقادی، اصول اساسی و کاربرد آن در زمینه ی تعلیم و تربیّت، دیدگاه های اندیشمندان این نظریّه مانند پائولو فریره، «پرورش ر هایی بخش» و هنری ژیرو «پرورش بنیادی»ومقوله های «نقد»، «تغییر»،«گفتگو» و«رهایی» که محور این مطا لعات است بحث شده است. یافته های تحقیق : مهم ترین نتایج بدست آمده از این تحقیق به شرح زیر است: مفهوم «برنامه ی درسی پنهان» را غالباً برای توصیف نظام غیر رسمی محیط های آموزشی بکار می برند. نظریّه پردازان انتقادی فرایند بازاندیشی برنامه ی درسی را با نقّادی برنامه ی درسی موجود آغاز می کنندـ پایه های اصلی این دیدگاه عمدتاً عقلانیت، تفکّر انتقادی انسان از یک سو و ویژگی های اجتماعی و سیاسی او از دیگر سو استوار است. مفهوم «انتقاد» عنصر مرکزی نظریّه ی انتقادی و علوم اجتماعی، متأثر از آن را تشکیل داده است. کلید واژه ها : برنامه ی درسی پنهان، نظریّه ی انتقادی، تفکّر انتقادی.